Daar bij die molen

Beboste heuvels en glooiende kouters, malse weiden en gouden akkers, koppige kasseien en verdoken paadjes… De Vlaamse Ardennen zijn een genot voor het oog. En de vele molens in het landschap zijn de kers op de taart! Zeker met een frisse pint of een smakelijk streekgerecht erbij.

Vergeet Nederland

De Vlaamse Ardennen zijn al van oudsher een molenregio – ooit staken we Nederland zelfs naar de kroon. Dankzij de vele heuvels en het open landschap was de streek bijzonder goed geschikt voor windmolens en in de Zwalmvallei waren er riviertjes met genoeg verval om watermolens aan te drijven. Ze werden voor alles gebruikt: om graan te malen maar ook om olie uit lijnzaad te persen, cichorei, maïs, rijst en tabak te malen en zelfs om ijzer te bewerken. Ze vormden honderden jaren het kloppend hart van de gemeenschap. En technisch vernuftig bovendien: alleen al in watermolens worden tot 15 verschillende soorten hout gebruikt.

90 molens op het menu

Rond 1930 waren de meeste traditionele molens hun economische functie kwijt. Gelukkig zijn er nog heel wat bewaard gebleven. In de hele provincie Oost-Vlaanderen zijn er niet minder dan 35 windmolens en 55 watermolens, en het overgrote deel staat in de Vlaamse Ardennen.

Tien eeuwen oud

Veel nog bestaande molens zijn bijna 1000 jaar oud. De Zwalmmolen is waarschijnlijk de bekendste, maar er zijn nog ontelbaar veel pareltjes verspreid over het landschap: mooi om te zien, met veel liefde gerestaureerd en vaak nog te bezoeken ook. In Etikhove heb je de Bossenaarmolen: een typische staakmolen die op een zware spil rust. De volledige molen wordt naar de wind gedraaid op die ene spil. Maar je hebt bijvoorbeeld ook de Huisekoutermolen in Zingem, de Klepmolen in Balegem en de Buysemolen in Herzele. Allemaal exemplaren die nog altijd kunnen malen.

Wie voelt er nu geen streepje nostalgie en bewondering bij het zien van een eeuwenoude molen? Ze zijn bakens in het landschap, richtpunten voor wandelingen en fietsroutes. En - bonus! - sommige ontvangen je met plezier voor een natje en een droogje.

Luiwerk in de Boembekemolen

Neem nu de Boembekemolen op de Zwalm. De prachtig gerestaureerde watermolen huist het Natuurpunt Bezoekerscentrum Vlaamse Ardennen: een centrum waarin natuur, landschap, groene energie en bio-ecologisch bouwen centraal staan. Wandel gerust eens binnen en geniet van het terras van de brasserie. Probeer zeker het Luiwerk-biertje, een lokale specialiteit die smaakt naar meer. Het natuurgebied Middenloop Zwalm ligt vlak om de hoek.

Gastronomische Ter Biestmolen

Ook de Ter Biestmolen is een pareltje. De oudste vermelding dateert van 1063, toen hij werd gebruikt door de abdij van Ename. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd in het gebouw een elektriciteitsgenerator geplaatst die je vandaag nog altijd kunt zien. De molen was tot in de jaren zeventig actief en is nu het gezellige restaurant De Molenaere. Een pannenkoekje of een gastronomisch diner naast het oorspronkelijke maalwerk van de molen is een belevenis op zich!

Bio in de IJzerkotmolen

Nog een culinair adresje: de IJzerkotmolen. De eerste vermelding van deze watermolen dateert uit de 15de eeuw. Je kunt er in de bakkerij versgebakken brood krijgen met graan van de eigen molen. In de taverne proef je gerechten met groenten en vlees van lokale bioboeren. Strijk gezellig neer op het terras voor een pannenkoek, een originele cocktail en een croque of belegde boterham van het huis.

En dan nu... Kilometers malen

Zin in een fietstochtje langs de mooiste molens in de streek? Volg dan de idyllische Watermolen Fietsroute die het heuvelachtige platteland rond Zwalm en Horebeke verkent. Het is een aaneenschakeling van prachtige verzichten, pittoreske dorpen, boerderijtjes en heel wat watermolens: Zwalmmolen, Bostmolen, Moldergemmolen en IJzerkotmolen. Kijk goed om je heen op je tocht: in de verte zie je ook nog heel wat windmolens staan.

Voor de stappers

De Zwalmbeek wandelroute is een flink stuk van 13 kilometer, maar je kan ook kiezen voor een lus van 5,5 kilometer. Je start aan de Zwalmmolen, verkent Sint-Denijs-Boekel en gaat daarna bergafwaarts richting Nederzwalm, waar de Ter Biestmolen meteen in het oog springt. En ook de IJzerkotmolen ligt vlakbij. Dat wordt smullen, letterlijk en figuurlijk!