Op stap in Ronse & Oudenaarde

‘De schietspoelbourgeoisie’, zo noemden de Ronsenaars de textielbaronnen, die Ronse in het begin van de 20ste eeuw op de kaart hebben gezet. In het interbellum kon je meer dan 500 fabrieken en weverijen tellen in dit stadje. Hun nalatenschap zien we in Must, het textielmuseum bij de Hoge Mote met z’n unieke collectie historische weefmachines. ‘Het zijn er 40 en ze werken nog allemaal,’ vertelt Isabelle onze gids. Om haar woorden kracht bij te zetten plugt ze er een drietal in. Meer hebben we niet nodig om te beseffen dat doofheid hier vroeger dé beroepsziekte was. Ook de riante huizen in Amsterdamse art-decostijl, die we op het nabijgelegen Mouroitplein zien, zijn een erfenis van deze welgestelde textielheren. Ze werden ontworpen door jonge Belgische architecten die hun inspiratie vonden in de Nederlandse hoofdstad. In deze vorm van art deco ligt het accent op een creatief lijnenspel met bakstenen. Voor we verder de stad intrekken, kopen we twee smaakkaarten in de Hoge Mote. De ideale manier om Ronse ‘letterlijk’ aan de tand te voelen. Want wat is er leuker dan een stadswandeling, afgewisseld met culinaire intermezzo’s?

Bestel zelf de Smaakkaart

Een korte wandeling brengt ons naar de Sint-Hermesbasiliek, waar in de crypte de relikwieën van de gelijknamige heilige worden bewaard. Romaans-gotische architectuur versmelt er tussen 32 prachtige zuilen met koolblad- en teerlingkapitelen. Ronse is al sinds de middeleeuwen een bedevaartsoord voor geesteszieken. De namen van al die bedevaarders werden zorgvuldig opgetekend in het 'Zottenboek' dat er nog steeds ligt uitgestald. In de kerk zelf staan we voor een levensgroot beeld van de heilige Hermes. ‘Mag ik jullie voorstellen’, zegt Isabelle, ‘aan de grote weldoener der gekken, die de Ronsenaars laat verrekken.’ Je moet namelijk minstens 25 km gewandeld hebben om zijn gunsten af te dwingen, onmogelijke dus voor wie in Ronse zelf woont. Zo ontstond elk jaar na Pinksteren de legendarische Fiertelommegang. Een rondje Ronse of een voettocht van 32,6 km langs de stadsgrenzen. ‘Ze noemen ons niet voor niks de zotten van Ronse,’ lacht Isabelle.

Vanuit de Sint-Hermesbasiliek wandelen we de Kleine Markt op, een leuk plein met een handvol gezellige cafés. We ploffen met onze Smaakkaart neer op het terras van Café Memling, waar we onze culinaire verkenningstocht beginnen met een Ronses aperitief van gin, limoen en basilicum. Het is de perfecte opwarmer voor onze architectuurwandeling die start bij het station, het oudste van het Europese vasteland. In 1879 werd het in Brugge afgebroken en hier steen voor steen weer opgebouwd. Aan de Pessemiersbrug steken we door naar het art-decokwartier waar de mooiste huizen van de stad gezellig tegen elkaar aanleunen. Getalenteerde architecten lieten er hun creativiteit los op prachtige getrapte deuromlijstingen, geometrische glasdecoraties en sierlijk smeedwerk zoals de Zonnedraagster in de Leopold Sturbautstraat. Een absoluut meesterwerk is het huis in gele baksteen met kleurrijke glas-in-loodramen van architect Jose Vandenbossche in de Saint-Sauveurstraat. Hoewel art deco voor de mooiste architecturale parels zorgt, zien we ook andere bouwstijlen, zoals de nieuwe zakelijkheid of neo-barok. Eén ding hebben al die huizen gemeen: ze werden in het interbellum in opdracht van de rijke schietspoelbourgeoisie gebouwd. 

Ontdek meer over art deco in Ronse

De kleine honger die ons intussen plaagt stillen we in Eviedemment, een biologisch eethuis in foodtempel de Passage, de omgebouwde St. Martinuskerk. We ruilen er een bon uit onze Smaakkaart voor gezonde vegetarische tapas waar we een lekker bio streekbier bij geserveerd krijgen. Als dessert eten we een ijsje met onze smaakkaart bij de artisanale chocolatier Dockers. De stadswandeling eindigen we in Local Unique, een van de drie beschermde volkscafés in Ronse. Het interieur met houten lambriseringen, grote spiegels, kleurrijke faiencetableaus en de ongedwongen dorpssfeer katapulteert ons een flink stuk terug in de tijd. We ruilen er ons laatste Smaakkaartbonnetje voor een Maarkedaalse Tripel terwijl we aan de praat raken met de vaste stamgasten. We horen er meteen bij. De ongedwongen gastvrijheid van de Ronsenaars is dan ook een van de grootste troeven van de stad. 

Vanuit Ronse lopen we recht het immense Wandelwalhalla van de Vlaamse Ardennen in. B&B Fiertelmeers, waar we overnachten, ligt pal op de route ‘Het dak van de Vlaamse Ardennen’, een 6 km lange klimtocht naar de Hotondberg, het hoogste punt van Oost-Vlaanderen. Boven genieten we op het terras van de gerestaureerde Hotondmolen van een adembenemend panorama. Bij helder weer kijk je hier uit op meer dan 100 kerktorens. Onvermoeid gaan we verder met de Muziekboswandeling, die tot mooiste hike van Oost-Vlaanderen werd verkozen. Tussen de eeuwenoude beuken hangt een mysterieuze sfeer, de prehistorische grafheuvel waar we tegenaan lopen zit daar voor veel tussen. Keizer Karel en Caesar zouden hier ooit geweest zijn en er wordt zelfs gefluisterd dat Wagner er inspiratie vond voor z’n Tannhauser. Allemaal geruchten natuurlijk maar dat de naam ‘Vlaamse Ardennen’ in het Muziekbos het levenslicht zag is wél een feit. Het was dichter Omer Wattez die bij het beklimmen van de Geuzentoren, overdonderd door de schoonheid van het heuvelachtige landschap, uitriep: ‘Maar dat zijn hier de Vlaamse Ardennen’. Na onze krachttoer op de Hotond- en Muziekberg laten we ons ’s avonds zonder schroom verwennen in Restaurant Maison D, dé referentie in Ronse. In het strakke, maar warme interieur genieten we van enkele gastronomische hoogstandjes. 

Boek zelf je verblijf bij B&B Fiertelmeers

Ronse had z’n textielbaronnen, Oudenaarde z’n meesterwevers. Hun creaties bewonderen we in het dromerige interieur van de Romaanse Lakenhalle. Opvallend is de unieke collectie 16de eeuwse Oudenaardse verdures, wandtapijten met decoratief loofwerk, veel groen en bloemen. Oudenaarde was er tot ver over de landsgrenzen om bekend. Vanuit de Lakenhalle lopen we recht het stadhuis in Brabantse laatgotiek binnen. In de volkszaal die uitkijkt over de Grote Markt, zien we keizerlijke fresco’s en massieve houten lambriseringen, maar het is vooral de immense open haard die indruk op ons maakt. Door het prachtige portaal van Pauwel Vanderschelden wandelen we de Schepenzaal binnen. Illustere figuren uit de geschiedenis van de stad staren er ons aan vanop de vele schilderijen. Zo passeren Keizer Karel, z’n buitenechtelijke dochter, landvoogdes Margareta van Parma en Lodewijk 14e de revue. Op de zolder bewonderen we nog een mooie collectie zilverwerk, die andere ambacht waar Oudenaarde bekend om stond: de edelsmeedkunst. 

Bezoek zelf het MOU

Van alle protagonisten uit de stadsgeschiedenis ligt Hanske de Krijger de Oudenaardisten nog het meest aan het hart. Deze onfortuinlijke torenwachter sliep z’n roes uit in z’n wachttoren en liet onwetend Keizer Karel voor de gesloten stadspoorten staan. Karel, danig op z’n keizerlijke tenen getrapt, droeg de antiheld -en bij uitbreiding de rest van de stad- op om voortaan een brilletje te dragen. Maar de tijd heelt alle wonden en vandaag staan Hanske en de keizerlijke kroon broederlijk boven op het belfort. Na Gent bezit Oudenaarde de meeste beschermde monumenten van België en dat zullen we geweten hebben. Als echte twin towers toornen het belfort – Unesco Wereldergoed – en de eclectische Sint-Walburgakerk hoog boven de stad uit. In de schaduw van de kerk vinden we het classicistische Vleeshuis en het laatgotische huis van Margareta van Parma met de 9e eeuwse Boudewijnstoren, het oudste gebouw van de stad. Er werd wel meer op edele tenen getrapt. De Zusters Bernardinnen die het Onze Lieve Vrouw hospitaal runden, hielden er volgens de paus iéts teveel wereldlijke gewoontes op na en werden de orde uitgekieperd. Een echte oase van rust is het 15e eeuwse begijnhof dat ooit door Geuzen werd gesloopt. Het werd heropgebouwd in barokstijl en heeft niks aan authenticiteit ingeboet. Op de rechter Scheldeoever stoppen we bij de gerestaureerde Abdij van Maagdendale en de O.L.V. Van Pamelekerk, met stip ons favoriete monument van Oudenaarde. De subtiele romaanse invloeden, de rondgang, de elegante hoektorentjes en de schemerige, serene sfeer binnenin maken het tot een uniek stukje Scheldegotiek. We eindigen onze monumentenmarathon op de Grote Markt, op het terras van Café Carillon, een rasechte bierkroeg in een van de laatst overgebleven 17e eeuwse diephuisjes bij de Sint-Walburgakerk. Rond 1900 telde de stad zo’n 20 brouwerijen, vandaag zijn het er nog een handvol. Een ervan, Roman, is de oudste familiebrouwerij van ’t land en brouwt enkele lekkere streekbieren zoals Adriaen Brouwer (what’s in a name) en Ename Tripel. We proeven ze allebei en toasten op de gezondheid van Hanske die vanop eenzame hoogte toekijkt en ziet dat het goed is.

Verken Oudenaarde via de stadswandeling

Net als Ronse combineren we Oudenaarde met een wandeling door het 850 km knooppunten Wandelwalhalla van de Vlaamse Ardennen. In het nabijgelegen Maarkedal maken we de Z+ wandelingen, twee lussen langs 5 kunstwerken in de natuur die ook dienst doen als zitbank. We trekken door zacht glooiende landschappen met zeeën van koren, hobbelige kasseiwegen met kapelletjes en uitzichten die ons af en toe vaag aan Toscane doen denken, al zijn de cipressen vervangen door oer-Vlaamse knotwilgen. Zitbankjes zoals het ‘Bakstenen Tapijt’ van Floris Vincke / Thijs Urban en ‘Deurnis’ van Jan Detavernier zijn niet alleen mooie artistieke intermezzo’s, maar ook plekken om ongestoord van het landschap te genieten. Dat er al eens geklommen mag worden is een feit. Zoals op de Taaienberg die ook de renners van de Ronde Van Vlaanderen elk jaar flink weerwerk biedt. Met een reuzenhonger trekken we ’s avonds naar Etikhove waar we onze benen onder tafel steken in De Zwarte Engel, een laid back restaurantje met niks dan positieve vibes, net zoals in de rest van de Vlaamse Ardennen. 

Ga zelf wandelen langs de zitbanken met een plus